Eén van de huidige trends in de foodwereld en dus ook in de AGF, is bestellen via internet. En het is moeilijk genoeg om daar invulling aan te geven. Echter bestellen is nog maar het aller minimaalste begin van digitalisering van de consumentenvraag. Er zijn veel meer mogelijkheden die ingezet kunnen worden en tegelijkertijd is er nog maar heel weinig bekend. Olaf van Kooten is als lector duurzame ketens van Hogeschool InHolland betrokken bij het initiatief SamenMarkt. CHAIN Magazine is uitgenodigd om digitale mogelijkheden in een perspectief te plaatsen.
Computerhack
De vertaling van deze techniek naar gebruik in voeding betekent wat voor de huidige manier waarop voedsel wordt verkocht en gedistribueerd. Van Kooten wil een aantal zaken onder de aandacht brengen: “bestellen via internet gebeurt en neemt toe. Echter wie neemt het initiatief in voeding?” De wet van de remmende voorsprong waar Nederland als leidende AGF leverancier last van kan hebben, geeft ruimte voor nieuwe partijen. Van Kooten schetst: “In Rusland zitten een aantal partijen die heel veel geld hebben en kunnen en durven te investeren in disruptieve afzetstructuren. Recente computerhack acties uit Rusland laten zien dat de ICT expertise in Rusland goed ontwikkeld is en waarschijnlijk voorop loopt op de rest van de wereld. Deze voorlopende kennis en het financieringsvermogen maken het mogelijk dat partijen uit werelddelen waar geen enkele grip op is, in staat zijn om digitale bestelmethoden te ontwikkelen.”
Buiten controle
Van Kooten maakt het plaatje verder af. Nieuwe partijen zijn in staat om een handelssysteem te ontwikkelen los van de financiële structuren die we kennen.” De genoemde blockchaintechnologie is bekend van de handel in Bitcoins en andere digitale munten. De inzet van digitale munten om transacties te doen is heel lucratief op moment dat een handelsplatform echt groot is. Feitelijk vinden transacties met digitale munten plaats in een parallel economisch systeem los van reguliere fiscale systemen. Alleen bij het inwisselen van digitale munten in munten binnen een financieel regime is er feitelijk een economische transactie. In deze schets kan er een handelsplatform ontstaan buiten de controle van reguliere financiële systemen en in regio’s waar geen controle is. Consumentenrecht, garantie, hygiëne, voedselveiligheid en arbeidsomstandigheden zijn niet geborgd. Wel is het handelsplatform door het gebruik van de agents volledig op de hoogte van het doen en laten en de gewoontes en gebruiken van individuele klanten. Probeer maar eens een voorstelling te maken van een whatsapp dienst waarmee ook betaald en besteld kan worden onder bewind van een oncontroleerbaar regime.
Van Kooten staat te positief in de wereld om een angstbeeld te schetsen maar wil vooral laten zien dat er een noodzaak is om als AGF sector te bewegen. Immers wanneer externe ongecontroleerde handelspartijen invloed gaan uitoefenen op de producenten van voeding in Nederland, zal dat altijd ten koste gaan van rendement en innovatievermogen van de Nederlandse keten. Van Kooten pleit dan ook voor een gezamenlijke aanpak van digitale bestelmogelijkheden met inzet van geschikte logistieke middelen. De ervaring in SamenMarkt laat zien dat er voor de Nederlandse AGF sector mogelijkheden zijn. Wel is het zaak om dat als sector aan te pakken. Met de gezamenlijke aanpak is veel te winnen: “een centrale rol in productie en logistiek en inzicht in consumentenbehoeften en consumenten bewegingen.” Volgens van Kooten. De rol en het vertrouwen van de consument is daarin essentieel. Consumentenbehoeften zoeken een evenwicht tussen gemak en vertrouwen. Wanneer iets voor de consument heel gemakkelijk is, wordt het belang van vertrouwen in product of leverancier ondergeschikt. Echte consumentenbinding wordt gerealiseerd door de zowel vertrouwen als gemak op een hoog niveau. In dat geval worden consumenten vrienden en ambassadeurs. Het betrouwbare product kan geleverd worden via de Nederlandse AGF sector. Nu nog zorgen voor gemak en de AGF sector is klaar voor de toekomst.
In CHAIN Magazine van maart staat een uitgebreid interview met Van Kooten.
SamenMarkt
SamenMarkt® is een samenwerking tussen Nederlandse instituten (Technische Universiteit Delft, Inholland Delft en Wageningen Economic Research) en verschillende organisaties binnen de glastuinbouwsector. De ambitie van SamenMarkt® is om samen met de betrokken spelers de Nederlandse glastuinbouw te versterken en toekomstbestendig te maken. SamenMarkt® wil deze doelen bereiken door de keten digitaal te ondersteunen met een collectief decentraal marktplatform. Dit platform biedt partijen de mogelijkheid om hun producten/diensten aan te bieden, om vraag en aanbod met elkaar in verbinding te brengen, om decentraal prijs te bepalen, maar om ook geanonimiseerde marktinformatie te delen. Telers en coöperaties kunnen veel makkelijker nieuwe soorten introduceren, zich onderscheiden op factoren zoals kwaliteit en betrouwbaarheid, en bijvoorbeeld overproductie beperken door beter inzicht in aanbod en vraag. Prijsvorming vindt decentraal plaats op de verschillende (deel)markten. SamenMarkt® bedenkt in samenwerking met de sector oplossingen voor de problemen die op dit moment spelen in de glastuinbouw. Eén van de middelen om dit te bereiken is een collectief decentraal digitaal marktplatform. Dit platform biedt mogelijkheden tot efficiëntereen rationelere prijsvorming, meer regie over de totstandkoming van de prijs en meer inzicht in vraag en aanbod, wat een verduurzaming van de gehele sector kan bewerkstelligen.