Leveren wat de markt vraagt is vaak een drijfveer voor organisaties. Ook in de tuinbouw klinkt vaak ‘marktgericht produceren’ als antwoord op de vraag welke richting bedrijven moeten opgaan. Marktonderzoek en marketing van producten en diensten zijn onderdeel van marktgericht produceren. Dit is een aanpak die vooral leunt op eigen inspanning. Maar er is meer. Inspelen op onbewust gedrag Nudging is Engels voor duwtje.
Nudging is dan het efficiënt en goedkoop beïnvloeden van het keuzegedrag van mensen, ook wel een duwtje in de ‘goede’ richting. Wetenschappers gebruik in de uitleg van nudging vaak het begrip keuzearchitectuur. Dat betekent een omgeving creëren zodat de keuze wordt gemaakt die door de inrichting is gestuurd. Het op ooghoogte plaatsen van fruit in kantines is in het voordeel van de keuze voor fruit t.o.v. laaggeplaatste ongezonde snacks. Dankzij gedragseconomen weten we inmiddels dat de mens lang niet altijd rationeel weloverwogen keuzes maakt. Psychologen en gedragswetenschappers maken een onderscheid tussen twee soorten denken, automatisch en rationeel, en concluderen dat veel van onze beslissingen grotendeels geleid worden door onze automatische, intuïtieve geest. Nudges spelen in op ons automatisch en onbewust gedrag. Door irrationele beslissingen van mensen te begrijpen kan men simpele maatregelen treffen om het gedrag zachtjes in de goede richting te duwen zonder andere keuze-opties voor de burger uit te sluiten. Het grootste voordeel van een ‘nudge’ is dat de mogelijkheid tot een zelfstandige keuze behouden blijft.
Voorbeelden van Nudging
Duurzamere producten in het midden Consumenten kiezen sneller voor producten op ooghoogte, over deze zogenoemde verticale schapindelingen is al veel bekend. Er is onderzoek met drie verschillende producten in een horizontale schapindeling waarin het gewenste product wordt afgewisseld met links, rechts midden. In het merendeel van de onderzoeken leidt het tot hogere afzetcijfers wanneer het gewenste product in het midden van het schap wordt geplaatst (en niet links of rechts). Opvallend daarbij is dat de meeste consumenten het verschil van schapindeling niet opmerken. Zij gaven aan geen verschil te zien tussen de schapindeling in de testperiode en de periode daarvoor. Deze nudge is zeer kansrijk en eenvoudig en direct toe te passen. In CHAIN Magazine van december 2017 staat een uitgebreid artikel over Nudging en de inzet van Nudging