In de formule 1 is er zoiets als een ‘silly season’. Dat is het deel van het seizoen na de zomerstop tot aan het eind van het wedstrijdseizoen. In dat deel vinden contractonderhandelingen plaats tussen rijders, teams en sponsoren. In de tuinbouw is er ook zoiets als een ‘silly season’. Dat is ergens tussen januari en april. In deze periode worden de contracten voor het komende seizoen besproken. Dit jaar is het ‘silly season’ vroeg begonnen. Al in december werd gevraagd om een prijsopgave te doen voor het leveren van diverse vollegrondsgroente. En het feit dat het ‘silly season’ vroeg start heeft een reden.
Niet zo nodig
De telers die nu telen staan anders in de wereld dan een jaar of vijf geleden. De bedrijven zijn gegroeid en geprofessionaliseerd maar vooral ook geoptimaliseerd. Het areaal, de mensen, de machines en de logistiek zijn optimaal op elkaar afgestemd en daarmee is ook de kostprijs tot het allerlaagste niveau gedaald. En uitbreiden is niet meer vanzelfsprekend. Telers hoeven niet zo nodig 40 ha broccoli meer te telen. Ze weten dat ze dat wel kunnen en ze weten ook dat dat ten koste gaat van de optimale inrichting van hun bedrijf. Daarbij komt dat het laagste kostprijsniveau voor komend jaar niet te handhaven is omdat alle kosten stijgen. Arbeid, energie, PlanetProof, zaad en landhuur zijn allemaal onderdelen van de kostprijs die duurder zijn dan afgelopen jaren. Daarbij is er ook grote zorg over de beschikbaarheid van arbeid. Het is niet meer vanzelfsprekend dat de bestaande medewerkers kennissen en familie meenemen om het werk te doen. De gaten in de arbeidsfilm waren afgelopen jaar groot en het is niet de verwachting dat die gaten komend jaar minder zullen zijn. Kosten stijgen, arbeid wordt lastiger en uitbreiding hoeft niet zo nodig.
Minder beschikbaar
Het feit dat de supermarkten al in december vragen om offertes zegt dat ze dat zelf ook weten. Al die signalen wijzen naar beperkte beschikbaarheid. En de wet van vraag en aanbod zegt dat beperkt aanbod leidt tot hogere prijzen. Nu zal het spelletje van de inkoper gerust wel gespeeld blijven worden. Dus een terugkoppeling op de offerte prijs met de opmerking dat die te hoog is en vervolgens opnieuw uitrekenen van een aangepaste prijs. Echter de aangepaste prijs hoeft in dit speelveld niet lager te zijn. De teler en daarbij de telersverenigingen kunnen laten zien dat ze niet zo nodig hoeven. Er zijn argumenten genoeg om duidelijk te maken dat de prijs omhoog moet en laat duidelijk zijn. Er is steeds minder vrij product beschikbaar. Het aantal vaste lijnen tussen telers(groepen) en supermarkten neemt toe en het areaal breidt niet uit en de ambitie om areaal uit te breiden is niet groot.
Daarmee kan het in het ‘silly season’ nog vele kanten opgaan. Het kan zijn dat onder druk van financiers toch een lagere prijs wordt afgegeven, of supermarkten leggen onder druk van leverzekerheid zich vast voor de geofreerde bedragen of het ‘silly season’ gaat nog heel lang duren.
Feit is dat de telers in een situatie zitten waarin ze langer voet bij stuk kunnen houden dan in het verleden het geval is geweest.
Ulko Stoll